Door Jeroen Bootsman - De laatste tijd duiken er veel oudere producties op bij Netflix. Dat komt wellicht doordat deze streamingsdienst te maken heeft met regels die voorschrijven dat een percentage van het totale aanbod van Europese makelij dient te zijn. Je kunt dus bijvoorbeeld kijken naar Dead of Night, een Britse zwartwit horrorfilm uit 1945. Of de filmhuishit Les Roseaux Sauvages uit 1994. Voor sommigen misschien ouwe meuk, maar voor menig filmliefhebber zijn dit soort juweeltjes een echte cinematografische traktatie.

De tekst gaat onder de afbeelding verder.

Endless Night op Netflix

Liefhebbers van het verfilmde werk van Agatha Christie kwamen tot voor kort bedrogen uit op Netflix, maar daar is nu verandering in gekomen. De streamingsdienst koos niet voor klassiekers als The Murder on the Orient Express of Death on the Nile, maar voor de vergeten psychologische thriller Endless Night. Dat is een verrassende keuze want het boek waarop deze film uit 1972 is gebaseerd laat een totaal andere kant van Christies schrijftalent zien. Endless Night is een van de laatste boeken die The Queen of Crime schreef en behoort tot de persoonlijke favorieten van de schrijfster. Naar verluidt had ze er slechts een week of zes voor nodig om het verhaal neer te pennen, terwijl het schrijfwerk van een boek meestal zo’n drie tot vier maanden in beslag nam.

De tekst gaat onder de foto verder.

Scene uit Endless Night met Hywel Bennett, Per Oscarsson en Britt Ekland. @ WikiCommons

Het verhaal in een notendop: arme jongen ontmoet schatrijk meisje, ze trouwen en laten op de plek waar zij elkaar voor het eerst zagen een droomhuis bouwen, maar dorpsbewoners zeggen dat er op die grond een vloek rust. Het is moeilijk om meer te vertellen zonder iets van de plot weg te geven, maar er ontvouwt zich gaandeweg een noodlotsdrama, dat menig lezer zal onthutsen. De laatste zin van het boek deed mij althans bijna naar adem happen.

Mijn advies is dan ook om eerst het boek te lezen en dan de film te kijken

Ik waarschuw maar vast: zo pakkend als het boek is, is de film zeker niet. Mijn advies is dan ook om eerst het boek te lezen en dan de film te kijken. Positief is dat de filmmakers het basismateriaal met respect behandelen. Zij blijven weg van veranderingen in het oorspronkelijke verhaal. Christie zelf zou in de productiefase ingenomen zijn geweest met regisseur Sidney Gilliat, een veteraan in de Britse filmwereld. Aan het begin van zijn carrière verdiende hij zijn sporen als scriptschrijver voor Alfred Hitchcock. Ook de casting kon op haar goedkeuring rekenen.

De tekst gaat onder de foto verder.

@ Netflix

De film is niet het boek

De film slaagt er echter niet in de melodramatische sfeer van het boek naar het witte doek te vertalen. De spookachtige begintitels, ondersteund door beelden van een kolkende zee bij nacht en dreigende muziek van Hitchcocks huiscomponist Bernard Herrmann zetten een sfeer neer, die met de eerste scène eigenlijk direct weer teniet wordt gedaan. Aan de acteurs zou het niet moeten liggen, want zij zijn routiniers. Misschien wel iets te routineus, want ze hebben een wat kleurloos spel en net niet de bezieling die recht doet aan de complexiteit van het verhaal.

Het sombere verhaal is op papier namelijk zo verschrikkelijk goed door de manier waarop het een inkijkje biedt in de krochten van de menselijke geest. Het verhaal is een droevig stemmend psychologisch zelfonderzoek, doorspekt met bijna filosofische gedachten over goed en kwaad. Misschien had het een doordachter filmscenario en meer doorleefde vertolkingen nodig om tot een geslaagde productie te komen.

De tekst gaat onder de foto verder.

Agatha Christie arriveert in 1964 op Schiphol. @ Joop van Bilsen

Dit vond Agatha Christie er zelf van

En wat vond Christie zelf van het eindresultaat? Ze was enorm teleurgesteld en noemde de film denigrerend ‘lacklustre’ (glansloos). En een korte naaktscène van actrice Britt Ekland kon haar goedkeuring ook niet bepaald wegdragen. Een begrijpelijke reactie, want met haar boek wist zij zichzelf als auteur te vernieuwen en zonder meer een meer literair pad in te slaan. Een geslaagde verfilming zou een ideale promotie betekenen. Endless Night maakt nieuwsgierig naar wat zij nog allemaal zou hebben geschreven als haar daartoe meer tijd gegund zou zijn.

Vergeet de VS

De meningen over de film waren destijds verdeeld. Een succes in de Britse bioscopen werd het bepaald niet en een roulatie in de Verenigde Staten zat er niet in. Endless Night hoort naar mijn mening zeker niet tot de meest geslaagde verfilmingen van het werk van Agatha Christie. Toch zou ik hem niet totaal mislukt willen noemen en voor de fans valt er genoeg te genieten. Gelukkig kun je zo hier en daar toch nog glimp opvangen van de genialiteit van het boek. Dus overslaan van deze film kan wel, maar hoeft niet.